Chúng ta vẫn thường nghe khối lượng của một vật, chất lỏng… Thế nhưng, không phải ai cũng nắm rõ khái niệm khối lượng là gì? Hiểu được điều này, trong nội dung bài viết dưới đây, Mayruaxemini.vn sẽ phân tích và cho bạn lời giải chi tiết nhất, cùng tham khảo nhé!

Khối lượng là gì?

Trong chương trình Vật Lý 6, định nghĩa khối lượng được nêu rõ như sau:

Khối lượng là đặc tính của một vật thể và là thước đo khả năng chống lại gia tốc của vật đó khi có tác động của lực ròng nhất định. Tất cả mọi vật trên trái đất đều có khối lượng.

khoi-luong-la-gi
Khối lượng các vật khác nhau

Trong cơ học cổ điển, khối lượng được hiểu là số vật chất có trong một vật. Trong trường hợp vật di chuyển nhanh thì động năng sẽ chuyển hóa thành một phần khối lượng.

Khối lượng ký hiệu là gì?

Ký hiệu thường thấy của khối lượng là m hoặc M. Tần suất sử dụng ký hiệu m nhiều hơn so với M. Tuy nhiên, chúng ta có thể linh hoạt sử dụng cả 2 ký hiệu này.

Đơn vị đo khối lượng là gì?

Đơn vị đo khối lượng thường là kilogam, ký hiệu là kg. Đây vốn là một đơn vị đo phổ biến và được sử dụng trong đại đa số lĩnh vực sản xuất vật tư, thiết bị… Bên cạnh đó, có một số đơn vị đo khối lượng nhỏ hơn là gam (g), miligam (mg). 

Đơn vị đo khối lượng lớn có tấn, tạ và yến.

Trong đó:

  • 1g = 0,001kg
  • 1mg = 0,001g
  • 1 yến = 10kg
  • 1 tạ = 100kg
  • 1 tấn = 1000kg

Dụng cụ đo khối lượng là gì?

Dụng cụ đo khối lượng của một vật thường là cân. Có 5 loại cân điển hình như:

  • Cân đồng hồ: Được sử dụng để đo các vật có khối lượng nhỏ và vừa
  • Cân Robecvan: Dùng nhiều trong các phòng thí nghiệm, cân hóa chất hoặc những vật có khối lượng siêu nhỏ.
  • Cân điện tử: Loại cân này được chia làm nhiều loại. Người ta thường dùng loại cân này cho các vật có khối lượng nhỏ như cân hóa chất, cân vàng hoặc hàng hóa…
  • Cân đòn: Được sử dụng cho mục đích chính là cân các vật có khối lượng nhỏ đến vừa.
  • Trạm cân điện tử: Thường dùng để đo khối lượng các loại ô tô có tải trọng hoặc không có tải trọng như container.
dung-cu-do-khoi-luong
Đơn vị đo khối lượng khá đa dạng

Khối lượng có đặc điểm gì?

Trong chương trình Vật Lý 6 đã lý giải khối lượng là gì? Tuy nhiên, phần đặc điểm của khối lượng mãi đến chương trình Vật lý 10 mới được giải đáp chi tiết.

Theo đó, khối lượng có 2 đặc điểm chính là:

  • Khối lượng là đại lượng vô hướng, luôn dương và không đổi đối với mọi vật. Khối lượng luôn lớn hơn 0 và sẽ không tồn tại ở số âm. Khối lượng của mỗi vật sẽ luôn được giữ nguyên và không đổi.
  • Khối lượng có tính chất cộng. Điều này có nghĩa là khi bạn ghép nối hoặc kết hợp đo nhiều vật khác nhau thì khối lượng sẽ được cộng lại và tăng lên.

Các loại khối lượng thường thấy

Đây cũng là một vấn đề mà nhiều người quan tâm khi tìm hiểu chủ đề khối lượng là gì. Một số loại khối lượng thường thấy là:

Khối lượng riêng là gì?

Khối lượng riêng của một chất là gì? Dựa theo định nghĩa Vật Lý 6, khối lượng riêng của một chất được hiểu là khối lượng của một đơn vị thể tích của chất đó. Hay nói cách khác thì khối lượng riêng của một chất là mật độ khối lượng của nó.

Trong tiếng Anh, khối lượng riêng được định nghĩa bằng cụm từ specific weight.

Ký hiệu khối lượng riêng là D và được tính theo công thức:

D= m/V

Trong đó:

  • D là khối lượng riêng và được tính theo đơn vị kg/m3
  • m là khối lượng
  • V là thể tích của vật

Dựa theo công thức tính trên bạn có thể thấy rằng, khối lượng và khối lượng riêng tỉ lệ thuận với nhau. Khi đối chiếu khối lượng riêng của một vật trong bảng khối lượng riêng của các chất bạn sẽ biết được chính xác vật đó được làm từ chất gì.

Khối lượng nghỉ 

Khối lượng nghỉ được hiểu đơn giản là khối lượng của một chất điểm nằm trong hệ, nó đứng yên và được kí hiệu là m0. Tên gọi khác của khối lượng nghỉ là khối lượng quán tính. 

khoi-luong-nghi
Khối lượng của vật có thể thay đổi

Khối lượng tịnh là gì?

Khối lượng tịnh là khối lượng của một vật không tính cùng bao bì kèm theo. 

Khối lượng tịnh xuất hiện rất nhiều trong cuộc sống con người. Bạn có thể nhìn thấy các số liệu khối lượng tịnh được in trên vỏ các bao bì như chai nước, thuốc hoặc thực phẩm… Thông qua số liệu này bạn có thể biết được khối lượng của sản phẩm là bao nhiêu.

Khối lượng nguyên tử là gì?

Khối lượng nguyên tử là tổng số proton và neuton có trong hạt nhân của nguyên tử. Khi nguyên tử đứng yên, khối lượng của nó được biểu diễn bằng đơn vị có ký hiệu là U hoặc Da. Đơn vị này được tính bằng 1/12 khối lượng nghỉ của một nguyên tử tự do và có sự trung hòa về điện cacbon – 12. 

Các nhà khoa học cho biết, khối lượng của đại đa số các nguyên tử đều vô cùng nhỏ. Công cuộc đo khối lượng nguyên tử vì thế mà trở nên khó khăn.

Bật mí cách đo khối lượng chuẩn xác 2022

Để đo được khối lượng của một vật, chất nào đó bạn có thể dùng đến những loại cân mà Mayruaxemini.vn đã đề cập ở trên. Các bước đo khối lượng của vật chuẩn xác nhất là:

  • Bước 1: Ước lượng khối lượng của vật đó để chọn ra chiếc cân phù hợp. Bởi nếu cân có giới hạn đo to hoặc nhỏ hơn so với khối lượng vật sẽ đem đến sai số. 
  • Bước 2: Chọn cân và điều chỉnh vạch kim của cân về số 0. Có như vậy kết quả đo khối lượng của một vật mới chuẩn xác.
  • Bước 3: Đặt cân và mắt nhìn đúng cách. Bạn nên đặt cân ở mặt phẳng ngang, cân không bị kênh hoặc tác động mạnh. Tuyệt đối không được để các vật khác đè lên bàn cân. Vật được đặt trên cân ngay ngắn, không bị lệch hoặc nghiên. 
  • Bước 4: Số mà kim của cân chỉ vào chính là khối lượng thực của vật. Bạn chỉ cần chờ kim chỉ dừng lại ở số cân nhất định và đọc kết quả.
cach-do-khoi-luong
Dùng cân để đo khối lượng

Kết Luận

Tất cả mọi vật đều có khối lượng và chúng được đo bằng dụng cụ chính là cân. Vì thế, bạn cần hiểu rõ khối lượng là gì cũng như cách đo khối lượng của vật, chất. Để từ đó có thể dễ dàng nắm bắt được khối lượng của vật cần đo là bao nhiêu nhé!