Nguyên phân là gì? Đây là nội dung đã được đề cập trong chương trình môn Sinh học lớp 9. Cùng Mayruaxemini.vn ôn lại kiến thức về nguyên phân qua bài viết dưới đây nhé!
Nguyên phân là gì?
Sách giáo khoa Sinh học lớp 9 nêu rõ định nghĩa nguyên phân như sau:
Nguyên phân là phương thức sinh sản của tế bào và lớn lên của cơ thể, duy trì sự ổn định của các bộ nhiễm sắc thể đặc trưng cho loại qua từng thế hệ.
Như vậy có thể nói, nguyên phân là quá trình phân chia của tế bào nhân thực. Trong đó, nhiễm sắc thể nằm trong nhân bào sẽ được chia là 2 phần giống nhau về số lượng, thành phần.
Ý nghĩa của nguyên phân là gì?
Quá trình nguyên phân mang đến nhiều ý nghĩa lớn như:
- Giúp cho các sinh vật có thể thuận lợi tăng trưởng và phát triển. Giúp số lượng nhiễm sắc thể trong từng tế bào của sinh vật.
- Quá trình nguyên phân giúp cho các sinh vật nhân thực đa bào tăng số lượng tế bào. Từ đó, giúp cho chúng phát triển và tài sinh lại những mô, cơ quan bị tổn thương. Cũng nhờ quá trình này mà kỹ thuật nuôi cấy mô sống, ghép tạng có nhiều cơ hội phát triển hơn.
- Đối với sinh vật sinh sản vô tính, nguyên phân là cơ sở để chúng tạo ra những cá thể con mang kiểu gen giống với cá thể mẹ.
- Với những sinh vật sinh sản sinh dưỡng thì nguyên phân là hình thức sinh sản giúp chúng tạo ra những cá thể con có kiểu gen của cá thể mẹ. Các chuyên gia cũng thường ứng dụng điều này trong quá trình nuôi cấy mô tế bào, giâm, chiết và ghép các loại cành cây.
Nguyên phân gồm mấy kỳ?
Quá trình nguyên phân được chia làm 4 kỳ. Cụ thể:
- Kỳ đầu: Ở nguyên phân kỳ đầu, các NST kép bắt đầu co xoắn. Màng nhân và nhân con ở kỳ đầu sẽ tiêu biến dần. Thoi phân bào dần xuất hiện.
- Kỳ giữa: Lúc này, các nhiễm sắc thể co xoắn cực đại. Chúng xếp thành một hàng ngang ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. Mỗi một nhiễm sắc thể kép sẽ đính kèm với thoi phân bào ở tâm động.
- Kỳ sau: Các nhiễm sắc thể sẽ bắt đầu tách nhau ra và di chuyển về thoi phân bào ở 2 cực
- Kỳ cuối: Các NST kép tháo xoắn và trở về dạng sợi mảnh. Lúc này màng nhân và nhân con đã xuất hiện.
Nguyên phân xảy ra ở loại tế bào nào?
Khi tìm hiểu về chủ đề nguyên phân, nhiều quý độc giả cũng đặt thắc mắc rằng nguyên phân xảy ra ở đâu, tế bào nào?
Dựa theo SGK Sinh học lớp 9 thì, nguyên phân chỉ xảy ra ở các tế bào hợp tử, tế bào sinh dưỡng, tế bào sinh dục sơ khai. Đối với những tế bào nhân sơ chưa có cấu trúc nhân thì quá trình phân chia được gọi với tên gọi khác là nhân đôi hoặc trực phân.
Nguyên phân và giảm phân khác nhau ở điểm nào?
Điểm giống nhau giữa 2 quá trình này là:
- Cả nguyên phân và giảm phân đều có thoi phân bào
- Lần phân bào 2 của giảm phân thường giống với nguyên phân, nghĩa là NST kép sẽ xếp thành một hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc và tách nhau ra ở tâm động.
Điểm khác nhau của 2 quá trình nguyên phân và giảm phân như sau:
| Nguyên phân | Giảm phân |
| Xảy ra ở tế bào sinh dục sơ khai, tế bào hợp dưỡng | Chỉ xảy ra ở tế bào sinh dục |
| Gồm 1 lần phân bào | Có 2 lần phân bào diễn ra liên tiếp |
| Từ 1 tế bào mẹ có bộ NST lượng bội tạo ra 2 tế bào con có bộ NST giống với tế bào mẹ ban đầu | Từ 1 tế bào mẹ có bộ NST lưỡng bội tạo ra 4 tế bào con có bộ NST đơn bội |
| Quá trình nguyên phân cho thấy quá trình hình thành và phát triển của tế bào sinh dưỡng. | Quá trình giảm phân cho thấy quá trình tạo tế bào sinh sản và làm phong phú các giống loài. |
Kết Luận
Nguyên phân là một quá trình cần thiết để sinh vật thuận lợi sinh trưởng và phát triển. Đây cũng là một kiến thức quan trọng trong Sinh học lớp 9. Nắm được nguyên phân là gì sẽ giúp quý độc giả lý giải thêm nhiều điều thú vị về sinh vật. Vì thế, đừng quên lưu lại những thông tin được Mayruaxemini.vn đề cập đến ở trên nhé!
