Khái niệm điền trang là gì, thái ấp là gì đã được nhắc tới trong SGK Lịch sử 7. Đây đều là tài sản đất đai của vương hầu, quý tộc hay công thần được nhà Vua ban tặng. Có khá nhiều người nhầm lẫn điền trang và thái ấp với nhau. Vậy thì đừng bỏ qua các thông tin chi tiết dưới đây của mayruaxemini.vn
Điền trang là gì? Lịch sử hình thành chế độ điền trang thời Trần
Điền trang là j? Điền trang thời Trần là gì?
Điền trang là vùng đất mà các vương hầu, công chúa, phò mã tập hơn những người dân phiêu tán không có tài sản làm nô tì để khai khẩn ruộng đất hoang. Nói cách khác, điền trang là ruộng đất riêng mà quý tộc nhà Trần có nô tỳ đi khai hoang.
Điền trang là ruộng đất thuộc quyền sở hữu của tư nhân, chủ sở hữu có quyền truyền lại cho các thế hệ sau.
Căn cứ vào tư liệu, các nhà sử học cho rằng các vùng điền trang thời Trần thuộc các khu vực như An Lạc (huyện Bình Lục, Hà Nam ngày nay), Vũ Lâm (Ninh Bình), Cổ Nhuế (Hà Nội), Tô Xuyên, Phất Lộc (Ở Thái Bình),…
Lịch sử hình thành chế độ điền trang thời Trần
Ở Việt Nam, khi có sự cho phép của triều đình nhà Trần, điền trang được bắt đầu thành lập từ năm 1226. Thời điểm phát triển mạnh nhất của điền trang đó là vào khoảng thế kỷ XIV. Có nhiều điền trang sở hữu diện tích, lên đến hàng nghìn mẫu cùng hàng trăm nô tì.
Chủ sở hữu điều trang có quyền nhượng ruộng đất, chuyển nhượng nông nô. Mặt khác cũng có thể truyền lại quyền sở hữu điền trang cho đời sau bởi đây là tài sản tư nhân.
Cuối thế kỷ XIV chế độ điền trang gặp khủng hoảng; phép “hạn điền” mà triều đình nhà hồ đặt ra đã khiến cho việc thành lập điền trang gặp không ít khó khăn. Chính sách hạn điền, hạn nô của Hồ Quý Ly đã hạn chế và xóa bỏ phần lớn ruộng đất của vương công, quý tộc nhà trần.
Đến thời Hậu Lê, chế độ điền trang vẫn còn nhưng lại chỉ tồn tại rất ít, bị triều đình tìm cách kìm hãm.
Ở Trung và Nam Mĩ, chế độ chiếm hữu ruộng đất nặng nề, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển, sản xuất nông nghiệp. Hai hình thức sở hữu nông nghiệp phổ biến đó là đại điền trang và tiểu điền trang.
Đại điền trang là gì? Đại điền trang thuộc quyền sở hữu của các đại điền chủ, họ chỉ chiếm chưa đến 5% dân số nhưng sở hữu trên 60% diện tích đất canh tác và đồng cỏ chăn nuôi. Quy mô của đại điền trang lên tới hàng nghìn ha, năng suất thấp do sản xuất theo lối quảng canh. Có một số bộ phận lớn nông dân không có ruộng đất phải đi làm thuê.
Tiểu điền trang thuộc quyền sở hữu của các hộ nông dân, có diện tích dưới 5ha, phần lớn là trồng cây lương thực để tự túc.
Để giảm bớt sự bất hợp lý trong quyền sở hữu đất, một số quốc gia khu vực Trung và Nam Mĩ đa ban hành luật cải cách ruộng đất, tổ chức khai hoang đất mới hoặc mua lại ruộng đất của đại điền chủ hoặc công ty nước ngoài chia cho nông dân. Nhưng gặp phải sự chống đối quyết liệt nên việc chia đất cho nông dân gặp không ít khó khăn.
Thái ấp là gì?
Thái ấp được hiểu là một phần ruộng đất của quan viên, công thần hay quý tộc thời phong kiến được vua ban thưởng. Người được cấp thái ấp sẽ được nắm toàn quyền sở hữu như tài sản riêng của mình.
Bên cạnh đó, thái ấp còn được hiểu là đất đai có quy mô khoảng 1, 2 xã mà vua ban cho vương hầu hay những người thân cận có nhiều công lao trong hoàng tộc. Giới quý tộc thời phong kiến có quyền sử dụng và hưởng các lợi ích từ đất đai như thu tô thuế, xây dựng quân đội, thành lập biệt phủ chứ không được sử hữu như một loại tài sản riêng.
Tất cả các ruộng đất được cấp làm thái ấp đều thuộc quyền sở hữu của nhà nước. Thái ấp được xem là hệ thống đất đai đặc biệt dưới thời nhà Trần và cũng chỉ nhà Trần mới có thái ấp riêng cho tầng lớp quý tộc. Hệ thống thái ấp nhà Trần nằm ở vùng phía Nam, phía Đông của Thăng Long.
Vai trò của thái ấp, điền trang trong thời phong kiến
Sự hình thành của thái ấp, điền trang không chỉ mang tới lợi ích về kinh tế mà còn phục vụ cho mục đích quốc phòng, chính trị. Điền trang được coi là tổ chức kinh tế nông nghiệp quy mô lớn với rất nhiều tài sản, vườn tược, ruộng đất,…Và đây cũng chính là nơi mang đến nhiều giá trị kinh tế cho chủ sở hữu.
Thái ấp là vùng đất dùng để xây dựng cơ sở chính trị, quân đội, đệ phủ. Sự kết hợp của điền trang và thái ấp không chỉ nhằm mục đích đẩy quan hệ sản xuất phát triển mà còn giúp cho nền sản xuất của nước nhà tăng trưởng nhanh nhất là sản xuất nông nghiệp. Đồng thời, sự ra đời của chế độ chiếm hữu ruộng đất cũng đã kích thích sự ra đời của kinh tế hàng hóa, thúc đẩy hoạt động thương mại, tiểu thủ công phát triển.
Sự phát triển mạnh mẽ của điền trang cho thấy sự phát triển của hoạt động xuất nông nghiệp, diện tích canh tác ngày càng được mở rộng. Hệ thống thái ấp cũng góp phần lớn vào công cuộc bảo vệ đất nước.
Sự khác nhau giữa điền trang và thái ấp đó là nguồn gốc, chủ sở hữu. Nếu điền trang là bộ phận ruộng đất thuộc quyền sở hữu của vương hầu, quý tộc do khai hoang mà có thì thái ấp là ruộng đất mà nhà nước ban cho các vương hầu quan lại làm bổng lộc. Hy vọng các thông tin trên đây giúp bạn hiểu rõ khái niệm điền trang là gì, thái ấp là gì. Truy cập mayruaxemini.vn để có thêm nhiều thông tin hữu ích khác.
Xem thêm: Chạn vương là gì? Làm chạn vương có tốt như lời đồn
