Khái niệm về nghĩa của từ đã được giới thiệu trong chương trình Ngữ văn lớp 6 và củng cố mở rộng ở lớp 9. Ở bài viết sau đây, chúng tôi sẽ giúp bạn tổng hợp những kiến thức cơ bản về khái niệm nghĩa của từ là gì? Cách giải thích nghĩa của từ cùng những ví dụ minh họa cụ thể, cùng tham khảo nhé.

Khái niệm nghĩa của từ là gì?

Khái niệm nghĩa của từ là sự thể hiện về nội dung, gồm những sự vật, tính chất, hoạt động, quan hệ & các khía cạnh khác mà từ đó đại diện. Nghĩa của từ giúp chúng ta hiểu và nhận biết được nội dung mà từ đó mang lại.

Tìm hiểu về khái niệm nghĩa của từ 
Tìm hiểu về khái niệm nghĩa của từ

Nghĩa của từ được hình thành từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả yếu tố ngoài ngôn ngữ như sự vật, hiện tượng và tư duy. Tuy nhiên, yếu tố quan trọng nhất trong hình thành nghĩa từ đó là cấu trúc ngôn ngữ. Cấu trúc ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định và truyền tải nghĩa của từ, bằng cách sắp xếp và kết hợp các thành phần ngôn ngữ để tạo ra ý nghĩa.

Cách giải thích nghĩa của từ

Có thể giải thích ý nghĩa của từ bằng 2 cách chính như sau:

  1. Trình bày khái niệm từ biểu thị

– Ví dụ 1:

  + Ấm áp: Cảm giác không lạnh lẽo, dễ chịu.

  + Quần thần: Các quan trong triều đình (xét trong mối quan hệ với vua).

  + Học hành: Học tập và luyện tập để có thêm hiểu biết, kỹ năng.

Có 2 cách giải thích nghĩa của từ
Có 2 cách giải thích nghĩa của từ
  1. Đưa ra những từ đồng nghĩa/trái nghĩa với từ cần giải thích

– Ví dụ 2:

  + Siêng năng: Đồng nghĩa với chăm chỉ & cần cù.

  + Phu thê: Đồng nghĩa với vợ chồng.

  + Lạc quan: Trái nghĩa với sự bi quan.

  + Tích cực: Trái nghĩa với sự tiêu cực.

Hiện tượng chuyển nghĩa của từ là gì?

Chuyển nghĩa đề cập đến hiện tượng khi một từ thay đổi nghĩa và tạo ra nhiều ý nghĩa khác nhau.

Hiện tượng chuyển nghĩa của từ
Hiện tượng chuyển nghĩa của từ

Trong những từ có nhiều nghĩa, ta có:

  • Nghĩa gốc là ý nghĩa ban đầu, đóng vai trò là cơ sở để phát triển các ý nghĩa khác.
  • Nghĩa chuyển là ý nghĩa được tạo ra dựa trên nghĩa gốc.

Thông thường, trong một câu, một từ chỉ mang một ý nghĩa cụ thể. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, từ có thể đồng thời mang cả nghĩa gốc và nghĩa chuyển.

Ví dụ về nghĩa của từ

  • Hạnh phúc: Hạnh phúc là một trạng thái tâm lý và cảm xúc của sự hài lòng, an lành và tận hưởng cuộc sống.
  • Gia đình: Gia đình là những người có mối quan hệ huyết thống hoặc quan hệ hôn nhân, sống chung dưới một mái nhà và thường chia sẻ một số trách nhiệm và quan tâm chung. 
  • Bất ngờ: Bất ngờ là một trạng thái tâm lý khi một sự kiện hoặc thông tin xuất hiện đột ngột và không được dự đoán trước, tạo ra cảm giác kinh ngạc, sửng sốt hoặc hứng thú. 
  • Đấu giá: Đấu giá là quá trình mua bán sản phẩm hoặc dịch vụ với giá cao nhất thông qua việc đặt giá từ các người tham gia mua sản phẩm

Trên đây là những thông tin về khái niệm nghĩa của từ, cách giải thích nghĩa của từ trong tiếng Việt. Khi giả thích ý nghĩa của từ, nếu không chắc chắn, bạn hãy tra từ điển tiếng Việt để có đáp án chính xác nhé.