Biện pháp tu từ là gì? Là một phần quan trọng của chương trình Ngữ văn THCS và THPT. Biện pháp tu từ được sử dụng với mục đích chính là tăng sức gợi hình, gợi cảm trong việc diễn đạt. Cùng tìm hiểu chi tiết trong nội dung bài viết dưới đây của mayruaxemini.vn
Biện pháp tu từ là gì? Cách nhận biết và tác dụng của tu từ
Biện pháp tu từ là gì?
Biện pháp tu từ là cách sử dụng ngôn ngữ một cách đặc biệt trong một ngữ cảnh nhất định để tăng sức gợi hình, gợi cảm; tạo được sự ấn tượng với người đọc, người nghe. Biện pháp tu từ được sử dụng phổ biến không chỉ trong văn nói mà cả văn viết.
Thế nào là biện pháp tu từ? Nói cách khác, biện pháp tu từ là thủ pháp nghệ thuật sử dụng ngôn từ theo cách đặc biệt ở một đơn vị ngôn ngữ nào đó như câu, từ, văn bản,….trong ngữ cảnh nhất định để diễn đạt, tạo ấn tượng với người đọc về hình ảnh, cảm xúc hay câu chuyện nào đó.
Tác dụng của biện pháp tu từ
Tác dụng của biện pháp tu từ là gì?
Các tác dụng biện pháp tu từ đó là:
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho con người, thiên nhiên, cảnh vật
- Thể hiện sự đa dạng, độc đáo về từ vựng và ngữ pháp tiếng Việt
- Giúp người đọc, người nghe dễ nhớ, tạo ấn tượng
- Thể hiện tâm tư, tình cảm, cảm xúc của tác giả.
Phân loại biện pháp tu từ trong tiếng Việt
Dựa theo nhiều tiêu chí khác nhau, người ta chia biện pháp tu từ thành 3 loại, đó là
Biện pháp tu từ ngữ âm
Bao gồm:
- Điệp âm
- Điệp vần
- Điệp thanh
- Nhịp
Biện pháp tu từ cú pháp
Có 3 dạng chính:
- Phép lặp cú pháp: Lặp đi, lặp lại một cấu trúc ngữ pháp
- Liệt kê: Kể ra các yếu tố có quan hệ đồng đẳng
- Đảo ngữ: Đảo lộn trật tự cú pháp trong câu
Biện pháp tu từ từ vựng
Là biện pháp tu từ đa dạng nhất, được sử dụng trong câu thơ. Biện pháp tu từ từ vựng bao gồm: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, phép điệp, chơi chữ, phép đối,….
Có những biện pháp tu từ nào? Các biện pháp tu từ và tác dụng
Các biện pháp tu từ
Có nhiều biện pháp tu từ khác nhau, những biện pháp tu từ phổ biến nhất là:
Biện pháp tu từ so sánh
Biện pháp tu từ so sánh là gì? So sánh là việc đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật sự việc khác có nét tương đồng. So sánh làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự vật được nói tới, giúp câu văn trở nên sinh động hứng thú với người đọc.
Dấu hiệu nhận biết biện pháp tu từ so sánh là trong câu có các từ “là”, “như”, “bao nhiêu…bấy nhiêu”. Bên cạnh đó cũng có một số trường hợp so sánh bị ẩn.
Ví dụ:
- Trẻ em như búp trên cành => Từ so sánh “như”
- Người ta là hoa đất => Từ so sánh “là”
Biện pháp tu từ ẩn dụ
Biện pháp tu từ ẩn dụ là gì? Là phương thức biểu đạt gọi tên sự vật, hiện tượng bằng tên sự vật hiện tượng khác có nét tương đồng với nó để tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Dấu hiệu nhận biết: Các sự vật dùng để ẩn dụ có nét tương đồng với nhau.
Ví dụ:
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
=> Người Cha, Bác chính là Hồ Chí Minh.
Biện pháp tu từ hoán dụ
Biện pháp tu từ hoán dụ là gì? Hoán dụ là tên hiện tượng, sự vật bằng tên sự vật hiện tượng khác có quan hệ gần gũi để tăng sức gợi hình, gợi cảm cho diễn đạt cho sự vật, sự việc được nói đến.
Ví dụ: Người đầu bạc tiễn kẻ đầu xanh
Biện pháp tu từ nói quá
Là phép tu từ nói phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm. Dấu hiệu nhận biết là trong câu văn có những từ ngữ cường điệu, khoa trương, phóng đại so với thực tế.
Ví dụ: Lỗ mũi mười tám gánh lông/Chồng yêu chồng bảo râu rồng trời cho.
Biện pháp tu từ điệp từ, điệp ngữ
Là biện pháp tu từ nhắc đi, nhắc lại nhiều lần một từ, cụm từ để tăng hiệu quả diễn đạt, nhấn mạnh, gợi sự liên tưởng, cảm xúc,….tạo nhịp điệu cho câu/đoạn văn.
Ví dụ: Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.
Biện pháp tu từ nói giảm, nói tránh
Nói giảm, nói tránh là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển để tránh gây cảm giác đau buồn, ghê sợ, nặng nề, thô tục hay thiếu lịch sự.
Ví dụ: Bác đã đi rồi sao Bác ơi/Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời
=> Từ “đi” được sử dụng để thay thế cho từ “chết” để giảm đi sự đau thương, mất mát cho người dân Việt Nam khi Bác mất.
Biện pháp tu từ liệt kê
Biện pháp tu từ liệt kê là gì? Là biện pháp tu từ sắp xếp nối tiếp, hàng loạt các từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả đầy đủ, sâu sắc các khía cạnh khác nhau của tư tưởng, tình cảm,…đến với người đọc, người nghe.
Ví dụ: Khu vườn nhà em có rất nhiều loài hoa đẹp như hoa lan, hoa hồng, hoa cúc, hoa mai, hoa đào,…
Biện pháp tu từ chơi chữ
Là biện pháp tu từ sử dụng những đặc sắc về âm, về nghĩa của từ. Biện pháp tu từ chơi chữ có tác dụng là tạo sắc thái dí dỏm, hài hước giúp câu văn trở nên hấp dẫn và thú vị hơn.
Ví dụ: Mênh mông muôn mẫu màu mưa/ Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ.
Biện pháp tu từ tương phản
Tương phản là biện pháp tu từ trong tiếng Việt sử dụng từ ngữ đối lập, trái ngược nhau để tăng hiệu quả diễn đạt.
Ví dụ: “Bán anh em xa mua láng giềng gần”
=> “mua” và “bán” là cặp từ tương phản được sử dụng trong ví dụ trên.
Các thông tin có trong bài viết “Biện pháp tu từ là gì? Cách nhận biết và tác dụng của tu từ” hy vọng sẽ giúp ích với bạn. Nếu có bất kỳ đóng góp nào cho bài viết, quý bạn đọc hãy comment phía dưới, mayruaxemini.vn sẽ cập nhật và gửi đến bạn trong thời gian sớm nhất.
xem thêm:
